De biologie van de olijfboom
Olijfbomen kunnen honderden jaren oud worden en ieder jaar opnieuw vrucht voortbrengen. De bomen worden bemest en onderhouden, waarbij de oude, dode takken worden weggebroken en nieuwe takken op de stam geënt. Zo worden de oude olijfbomen als het ware verjongd en voor een goede oogst geschikt gehouden.
De olijfboom is misschien wel de enige boom waarbij dit steeds weer met succes gedaan kan worden. Dat verklaart het grote aantal oude tot zeer oude olijfbomen dat in Israël en rond de Middellandse Zee voorkomt.
Het enten van takken van een wilde olijf, een ‘veld-olijf’ (agrielaiosαγριελαιος) op de stam van een gecultiveerde en als zodanig ‘edele’ of beter ‘ideale-olijf’ (kallielaiosκαλλιελαιος) is niet gebruikelijk.
De bijzondere positie van de olijfboom
Illustratief voor de superieure positie van de olijfboom in de Schrift is de fabel in Richteren 9:8-15, waarin de boom als enige naar God verwijst. Maar het is ook veelzeggend dat, als teken van het einde van de zondvloed, de duif Noach een olijfblad bracht. Gen.8:11
In het Hebreeuws is “zajiet” (זית) het woord voor olijf en ook voor de Olijfberg bij Jeruzalem (bijv. in 2Samuel 15:30).
Veld-olijf tegenover ideale-olijf
De ideale-olijf is het beeld van de natie Israël en de takken van de veld-olijf staan model voor de natiën buiten Israël.
Wanneer die laatstbedoelde takken op de ideale-olijf geënt worden, worden zij gevoed door dezelfde sapstroom als die de natuurlijke takken van de ideale-olijf voedt. vs.17
God heeft echter takken van de ideale-olijf weggebroken om het ongeloof van Israël als natie. vs.20 In plaats daarvan heeft God de takken van de veld-olijf, die van de natiën, geënt. Daarmee hebben gelovigen uit de heidenvolken deel gekregen aan de sapstroom van de ideale-olijf. Daardoor kunnen ze vrucht voortbrengen.
Paulus zou later onthullen wat een van die vruchten zou zijn: de uitgeroepen gemeente die het lichaam van Christus is! Maar dat gegeven was bij het schrijven van de Romeinenbrief, in het bijzonder in de context van de hoofdstukken 9 tot en met 11, niet aan de orde. Paulus doelde in het beeld van ideale- en veld-olijf op respectievelijk de natie Israël en de natiën buiten Israël als geheel.
Olijf en licht
De ideale-olijf leverde olie voor het licht in de tabernakel.
Dit beantwoordt aan het beeld dat Israël het licht van de Schrift verspreidt dat God aan hen in bewaring gegeven heeft. Het is zoals de Heer zei: “Jullie zijn [als] het licht van de wereld.” Matth. 5:14 De gehele Schrift is immers door God via Joodse mannen, profeten en apostelen, geademd, onder wie Paulus, de apostel van de natiën. Zij vormen de sapstroom die de takken van de ideale-olijf en later van de veld-olijf voeden. Daarom kwamen uit de natiën geen profeten en apostelen voort (ook al noemen sommigen onder hen zich zo).
De geschiedenis leert echter dat Israëls licht plaats maakte voor duisternis. Over Israël was als het ware een laag eelt gekomen. Rom. 11:25 Met het doven van Israëls licht, wandelde het net als de natiën in duisternis. Daarom brak God de meeste van de natuurlijke takken weg. vss.17 en 20 Daarna entte Hij de takken van de veld-olijf op de stam van de ideale-olijf. Zo gaf God aan de natiën de genadevolle gelegenheid om licht in de wereld te verspreiden, vs.17 een gelegenheid die de natiën als zodanig niet aangegrepen hebben.
Daarom zullen straks de takken van de veld-olijf plaats maken voor de ‘ideale’ takken van Israël. Dat zal gebeuren nadat ‘het complement van de natiën’ is binnengegaan. vs.25 Dan zullen de door God natuurlijke en nieuwe, geënte takken van Israël weer de olie leveren om licht in de wereld te verspreiden. vss.23-24; zie ook Openb. 11:4 Dat zal al zijn in het Millennium, in het koninkrijk waarvan de Christus als hun Koning en Hogepriester zal regeren, overeenkomstig de desbetreffende profetieën.
Israël straks opnieuw geënt
Toen Israël zijn Messias en daarmee het koninkrijk verwierp, wendde God zich tot de natiën. Nu maakt Hij via hen Zijn Woord en wil bekend. Nu komt nog vanuit de natiën, in het bijzonder vanuit de uitgeroepen gemeente die het lichaam van Christus is, licht over de wereld.
Met het wegbreken van de takken van de natiën – dat gebeurt nadat het complement van de natiën is binnengegaan – en het terug-enten van de takken van Israëls natie, herstelt God Israëls natie.
Samenvatting
Met het beeld van de ideale-olijf en zijn takken maakt Paulus duidelijk dat God in staat is Israël wederom te maken tot Zijn speciale volk op aarde. De harde eeltlaag over de natie Israël blijft, totdat de volheid der heidenen is binnengegaan. Rom. 11:25 Paulus onthult hier een geheimenis dat in zijn latere brieven verder uit de doeken gedaan wordt.
Het geheimenis van Romeinen 11:25 zegt wat over Gods timing om Israël in zijn aardse positie te herstellen. Dat zal pas gebeuren nadat Hij Zijn werk – geheel in het licht van de verzoening – met de natiën voltooid heeft.
De takken van de natiën die Hem en de verzoening verworpen hebben en liever de leugen en wetteloosheid achternaliepen, zullen dan ook weggebroken worden om voor de oorspronkelijke takken plaats te maken.
Het is dus een ernstig misverstand te denken dat vanuit het wereldwijde christendom licht zou uitgaan, juist omdat dit in al zijn verdeeldheid en verscheidenheid vele vormen van een ‘meng-evangelie’ verkondigt. De Schrift wijst immers ieder ‘meng-evangelie’ af. Gal. 1:6-9
De tijd is niet meer zo ver weg dat Israël in het koninkrijk Gods, in het Millennium, weer op de stam van de ideale-olijf zal komen te staan en overvloedig vrucht zal voortbrengen: olie voor het licht tot in de vier hoeken van de aarde. Dan zal Israël in zijn ware bediening staan. Zij zullen dat ervaren alsof zij uit de doden tot nieuw leven zijn gewekt. Dan zullen zij de heerlijkheid van hun Messias aanschouwen.
En zo zal geheel Israël gered worden zoals geschreven is:
“Uit Sion zal de Redder aankomen.
Hij zal oneerbiedigheden van Jacob afkeren.
En dit is Mijn verbond met hen
Wanneer Ik hun zonden afhak.”
Rom. 11:26; Jes. 59:20; Jer. 31:33-34