BETROUWBAAR
De NCV geeft zo zuiver mogelijk de grondtekst weer, maar houdt ook rekening met de Nederlandse taal, om niet alleen woorden maar ook hun betekenis over te zetten.WETENSCHAPPELIJK
De vertaalmethode is gebaseerd op uitgebreid onderzoek en wordt ondersteund door de nieuwste inzichten in taalkunde en Griekse grammatica.TRANSPARANT
Met het interlineair is precies na te gaan wat het Grieks zegt en wanneer is afgeweken. De uitleg bij vertaalkeuzes zijn ook na te lezen. Zo kan alles nagegaan worden.Blijf u inspannen voor uw redding, en doe dat in diep ontzag voor God, | NBV |
… blijft … uw behoudenis bewerken met vreze en beven, | NBG |
… werk aan uw eigen zaligheid met vrees en beven, | HSV |
… effectueert je zieigen redding met vrees en siddering | NCV |
μετα
meta
MET
met
φοβου
phobou
van-VREES
van vrees
και
kai
EN
en
τρομου
tromou
SIDDERing
siddering
την
tēn
DE/HET
de
εαυτων
heautōn
van-ZIJN-ZELFDEmv
van zichzelfmv
σωτηριαν
sōtērian
REDding
redding
κατεργαζεσθε
katergazesthe
weest-jullie-NEER-WERKende!๏
weest jullie effectuerende!๏
|
CGT |
In dit vers komen al meer theologische overwegingen om de hoek kijken. Moet een mens zijn redding verdienen met goede daden? Dit is het idee dat je al snel krijgt als je de andere vertalingen leest, maar gaat helemaal in tegen Paulus’ uitspraken over genade en werken, bijvoorbeeld in Rom 4:5.
Als je gaat onderzoeken wat het Griekse woord voor ‘bewerken’ eigenlijk betekent, dan wordt al snel duidelijk dat het gaat om ‘iets in werking brengen’, ‘iets effectief maken’, ofwel: ‘effectueren’. Dit verwijdert ook gelijk het onterechte idee dat we onze redding nog zouden moeten verdienen. ‘Efectueren’ is een woord dat we in het Nederlands niet vaak gebruiken, maar wel perfect de betekenis van het Grieks weergeeft. Daarom is dit als vertaalwoord niet geschikt in vertalingen die vooral leesbaar willen zijn, maar uitermate geschikt voor een studievertaling zoals de Nederlandse Concordante Vertaling.
In dit vers is duidelijk te zien hoe de Nederlandse Concordante Vertaling telkens wanneer het afwijkt van een woord, dit laat zien door een teken in de tekst. (Klik op het woord voor uitleg over de leestekens) Maar waar het hier echt om gaat, is het verschil in de vertalingen van het stukje ‘God heeft ons lief’. Alle vertalingen maken er een (voltooid) verleden tijd van. De NCV vertaald het met een tegenwoordige tijd. Dat komt door de speciale werkwoordsvorm die het Grieks hier gebruikt.
Om de verschillen te begrijpen, moeten we even kort nagaan hoe het Grieks werkt. In onze taal is het bij werkwoorden vooral belangrijk in welke tijd ze staan: verleden, heden of toekomst. Er zijn echter ook talen, die de werkwoorden heel anders indelen, op basis van of een handeling is afgerond, nog voortgaat, of dat de handeling als geheel, als feit wordt weergegeven. In die talen drukken de werkwoorden niet of veel minder duidelijk tijd uit. Dat het ook zo is met het Grieks, wordt ondersteund door recente wetenschappelijke onderzoeken 1.
De werkwoordsvorm hier, herkenbaar aan het verhoogde ─ teken, drukt in eerste instantie niet zozeer verleden tijd uit, maar geeft de handeling als geheel, als feit weer. God heeft ons lief. Zeker, deze vorm wordt vaak toch gebruikt voor handelingen uit het verleden, maar is dus ook de vorm die bij uitstek geschikt is om algemene waarheden of feiten op te schrijven, zoals hier.
Maar omdat God zo barmhartig is, omdat de liefde die hij voor ons heeft opgevat zo groot is, … | NBV |
God echter, die rijk is aan erbarming, heeft, om zijn grote liefde, waarmede Hij ons heeft liefgehad, … | NBG |
Maar God, Die rijk is in barmhartigheid, heeft ons door Zijn grote liefde, waarmee Hij ons liefgehad heeft, … | HSV |
4 •God echter, Die rijk is iaan barmhartigheid dovvanwege zfZijn onmetelijke✶ •liefde wewaarmee Hij ons ─liefheeft | NCV |
4
ο
ho
DE/HET
de
δε
de
ECHTER
echter
θεος
theos
PLAATS-er
God
πλουσιος
plousios
RIJKe
rijke
ων
ōn
ZIJNde
zijnde
εν
en
IN
in
ελεει
eleei
aan-BARMHARTIGheid
aan barmhartigheid
δια
dia
DOOR
door/om/vanwege
την
tēn
DE/HET
de
πολλην
pollēn
VEEL
veel
αγαπην
agapēn
LIEFDE
liefde
αυτου
autou
van-ZELFDE
van zelf
ην
hēn
WELK
welke
ηγαπησεν
ēgapēsen
hij-LIEFheeft
hij heeft lief
ημας
hēmas
WIJ
wij
|
CGT |
God schenkt vrijspraak aan allen die in Jezus Christus geloven | NBV |
… en wel gerechtigheid Gods door het geloof in [Jezus] Christus | NBG |
… namelijk gerechtigheid van God door het geloof in Jezus Christus, | HSV |
Namelijk de rechtvaardigheid Gods door het geloof van Jezus Christus | SV |
… rechtvaardigheid echter van God, door het geloof van Jezus Christus | proeve van NCV |
22
δικαιοσυνη
dikaiosunē
RECHTVAARDIG-SAMENheid
gerechtigheid
δε
de
ECHTER
echter
θεου
theou
van-PLAATS-er
van God
δια
dia
DOOR
door
πιστεως
pisteōs
van-GELOOF
van geloof
ιησου
iēsou
van-JEZUS
van Jezus
χριστου
khristou
geZALFde
Christus
|
CGT |
Hier vinden we een duidelijk voorbeeld hoe de interpretatie van de vertaler in de vertaling terecht is gekomen. Waar de Statenvertaling nog ‘het geloof van Jezus Christus’ vertaalde, vinden we in moderne vertalingen alleen nog maar ‘het geloof in Jezus Christus’.
Het woord ‘in’ of ‘van’ in de vertalingen komt van een Griekse tweede naamval. Die naamval drukt meestal bezit of oorsprong uit, en vertalen we standaard met ‘van’. Maar in deze context, als het gebruikt wordt bij geloof, dan wordt de naamval anders geïnterpreteerd, omdat we gewend zijn aan het idee dat we geloven in Jezus, en niet dat Jezus zelf gelooft. Maar is dat terecht? Precies dezelfde constructie, maar met een andere naam, vinden we in Rom 4:16, en dan vertalen de meeste vertalingen ineens wel ‘het geloof van Abraham’. Waarom dan niet ‘geloof van Jezus Christus’? Als er iemand was die op Zijn Vader vertrouwde, dan was Jezus het.
De gevolgen zijn groot. In Galaten en Romeinen betoogt Paulus dat we niet door werken gered worden, het is genade. We worden gered en gerechtvaardigd door geloof. Maar nu worden we niet eens gerechtvaardigd omdat wij geloven, maar omdat Hij geloofde! Dat is pas genade…