De koperen slang

Numeri 21:4-9

Voor hen die een en ander in de Schrift willen verifiëren, geef ik eerst aan welke aanduidingen ik voor enige Hebreeuwse woorden gebruikt heb:

• Jahweh voor יהוה (Septuaginta kuriosκυριος);
• verbrandende voor saráf (afgeleid van saráf,“verbranden”);
• verbrandenden voor s’rafiém = שרפים (Septuaginta aspisασπις, op^hisοφις);
• slang voor nachasj = נחש (Septuaginta op^hisοφις, drakōnδρακων);
• staak voor nees = נס, staak;
• koper(en) voor n’chósjêt = נחשת (Septuaginta k^halkosχαλκος).

Numeri 21:4-9 en Johannes 3:14-15
Onze Heer wees op de analogie tussen Zijn verhoging aan het vloekhout en de verhoging van de koperen slang door Mozes in de woestijn:

Vanwaar die analogie?
Satan, in Openbaring 12:9 en 20:2 de oude slang genoemd, verscheen vermomd als slang reeds aan de eerste mensen en bevorderde toen het intreden van de zonde in de wereld. Het succes daarvan is onder meer in Numeri 21:4-9 te lezen. Daar draait het om een zonde die de Israëlieten in de woestijn begaan hadden door, om louter fysieke en materiële redenen, hun geloof in Jahweh te verliezen en een grote mond op te zetten.¹
In Numeri 21:6 lezen wij dat ‘de slangen de verbrandenden’² de Israëlieten beten en velen van hen doodden. Dat is een beeld van het effect van de zonde: haar beet veroorzaakt bij een mens als het ware verbrandende infecties die tot een wisse dood leiden. Schreef de apostel Paulus niet: ‘Het rantsoen van de zonde is: dood…’? ^{Rom. 6:23}
Maar Jahweh geeft Mozes opdracht een verbrandende te maken en deze op een staak, een soort vlaggenstok, te zetten. ^{Num. 21:8}
In de Schrift is een staak veelal een herkennings- en verzamelpunt met een signaalfunctie (bijv. Psalm 60:4; Jesaja 11:12; Jeremia 4:6). Dan gaat er iets ingrijpends gebeuren!

Mozes heeft met lede ogen de verbrandende slangen hun werk zien doen en interpreteert het antwoord van Jahweh op zijn smeekbede klaarblijkelijk juist door op een staak een ‘slang van koper’ omhoog te houden. ^{Num. 21:9}
In het Hebreeuws heeft koper dezelfde eerste drie letters als slang. Is dat een opzettelijke woordspeling? Mijn idee is dat hier niets anders achter gezocht moet worden dan dat koper van de toen beschikbare metalen het meest beantwoordde aan het uiterlijk van een ‘verbrandende slang’, een beeld dat onmiddellijk door het volk in zijn doodsnood begrepen moest worden.
De koperen slang op Mozes’ staak herinnert dus aan de zonde die de Israëlieten begaan hadden. Die zonde, verpersoonlijkt in de gedaante van een slang, verhoogd op een staak – zo mogen wij op grond van Johannes 3:14-15 stellen – herinnert ook aan onze Heer Jezus Christus, Die, verhoogd aan het vloekhout, voor ons tot zonde gemaakt was. ^{2Cor. 5:21}

De analogie
Wie door een slang gebeten was en de koperen slang aanschouwde – zo staat het er letterlijk – leefde!
‘Aanschouwen’ houdt meer in dan ‘zien’: het is iets met aandacht bezien.³ Daarvoor is geloof nodig, een absoluut vertrouwen op God! Zoals het opzien naar de koperen slang op Mozes’ staak de levens van Israëlieten redde, zo schenkt het opzien naar Gods Zoon ons leven, want ‘… de rechtvaardige zal vanuit geloof leven.’ ^{Rom. 1:17} De koperen slang op de staak maakte het vurige en dodelijke effect van de slangenbeten ongedaan. Naar analogie daarvan vernietigde de Zoon van Gods liefde het werk waarmee de ‘oude slang’, de Tegenstander, had bijgedragen aan de intrede van de zonde in de wereld.
Zoals de levens van de Israëlieten gered werden toen zij naar de koperen slang opzagen, zo kan ons leven alleen gered worden als wij vanuit geloof naar Gods Zoon opzien. De clou van Numeri 21:4-9 en Johannes 3:14-15 is dus niet dat er een overeenkomst zou zijn tussen de koperen slang en de gekruisigde Heer. Dat zou godslasterlijk zijn! De clou is het leven schenkende resultaat van de verhoging van de koperen slang voor de ogen van de Israëlieten die geloven en hetzelfde resultaat van de verhoging van Jezus Christus voor wie geloven.